Regularne badania w kierunku raka szyjki macicy to jedyna szansa, by wyprzedzić nowotwór i wykryć chorobę na wczesnym etapie rozwoju, kiedy łatwiej ją wyleczyć.

Program profilaktyki raka szyjki macicy skierowany jest do kobiet w wieku 25–64 lat.

Od 1 lipca NFZ finansuje nowe badania w programie: test w kierunku HPV HR oraz cytologię na podłożu płynnym (LBC).


Obecnie program działa w dwóch schematach:

Schemat tradycyjny:

  • klasyczna cytologia,
  • wykonywana co 3 lata.

Schemat nowy:

  • test HPV HR z genotypowaniem, który wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku onkogennym w wymazie z szyjki macicy,
  • wykonywany co 5 lat,
  • jeśli wynik testu HPV HR jest dodatni, z tego samego materiału wykonuje się dodatkowo cytologię na podłożu płynnym (LBC).

Co warto wiedzieć o nowej metodzie?

  • Test HPV HR z genotypowaniem to badanie molekularne, które wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku wywoływania raka szyjki macicy. Materiał do badania pobiera się wymazem z szyjki macicy.
  • Cytologia płynna (LBC) wykonywana jest tylko w przypadku dodatniego wyniku testu HPV HR. Co ważne – nie trzeba wtedy ponownie pobierać wymazu, ponieważ wykorzystuje się materiał z tego samego pobrania.
  • Zakres i częstotliwość badań zależą od uzyskanych wyników.

Jak działa program?

  1. Jeśli wynik badania będzie ujemny – lekarz zaleci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lub 5 lat, a w uzasadnionych przypadkach po 12 miesiącach.
  2. Jeżeli wynik testu HPV HR będzie dodatni – z tego samego materiału zostanie wykonana cytologia płynna (LBC). Jeśli jej wynik będzie prawidłowy, lekarz zaleci ponowne badanie po upływie 12 miesięcy.
  3. Jeśli w wyniku badania stwierdzone zostaną zmiany dysplastyczne – lekarz ginekolog skieruje pacjentkę na dalszą diagnostykę, tj. badanie kolposkopowe lub kolposkopię z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego. W przypadku rozpoznania raka szyjki macicy lub innego schorzenia pacjentka zostanie skierowana do leczenia specjalistycznego lub na dalsze badania.

Kto realizuje program:

  • każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ,
  • wybrane poradnie POZ, które podpisały umowę z NFZ na świadczenia położnej POZ w programie profilaktyki raka szyjki macicy.


Szczegóły i lista placówek: Program profilaktyki raka szyjki macicy.